Lectoraat Move to be
Contactpersoon: Jeroen Bovens
Onderzoeksmanager Fontys Sport en Bewegen
E-mail: j.bovens@fontys.nl
Of ga naar onze website
PA Scan
Looptijd: 2025 – 2026
Voldoende bewegen, genoeg slapen en beperkt zitten en beeldschermgedrag vormen de basis voor een gezonde groei van jonge kinderen. In deze cruciale eerste levensjaren wordt de fundament gelegd voor een leven lang bewegen door het ontwikkelen van motorische vaardigheden en het aanleren van actieve beweegroutines. Helaas zijn de beweegpatronen van kinderen de afgelopen jaren steeds ongezonder geworden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft deze toenemende fysieke inactiviteit wereldwijd zelfs bestempeld als een urgent probleem dat directe actie vereist. Om deze uitdaging aan te pakken, ontwikkelen we in dit project een innovatieve tool die via een ‘whole systems approach’ gezond 24-uurs beweeggedrag stimuleert voor kinderen van 0 tot 6 jaar.
Aanleiding
Jonge kinderen bewegen te weinig, zitten te veel en hebben steeds meer schermtijd, terwijl tegelijkertijd ook de kwaliteit van hun bewegen afneemt. Deze ontwikkeling wordt beschreven als een complexe maatschappelijke uitdaging – een zogenoemd ‘wicked problem’ dat meerdere sectoren en partijen raakt. Deze situatie is extra zorgwekkend omdat jonge kinderen veel tijd doorbrengen in de kinderopvang. In 2021 ging maar liefst 72% van alle 0- tot 4-jarigen minstens één dag per week naar het kinderdagverblijf, gemiddeld 15 uur per week. Hoewel de wetgeving bepaalt dat kinderen spelenderwijs uitgedaagd moeten worden in hun motorische ontwikkeling, blijkt uit de praktijk dat er weinig structurele aandacht is voor beweegstimulering.
Medewerkers binnen de kinderopvang onderkennen het belang van beweegaanbod, maar ervaren concrete belemmeringen zoals gebrek aan beleid, kennis en vaardigheden. Ook toezichthouders zoals GGD’en en gemeenten hebben behoefte aan ondersteuning, omdat zij door gebrek aan concrete wet- en regelgeving niet kunnen handhaven op beweegstimulering terwijl een duidelijk kader ontbreekt.
Aanpak
We ontwikkelen een praktische tool in de vorm van een checklist voor kinderopvang en scholen om gezond 24-uurs beweeggedrag bij kinderen van 0-6 jaar te stimuleren via een ‘whole systems approach’. Deze integrale benadering kijkt naar alle factoren die het beweeggedrag van kinderen beïnvloeden. De tool richt zich op verschillende stakeholders: gemeenten, kinderopvang- en schooldirecteuren, leerkrachten en pedagogisch professionals. De items binnen de checklist focussen op vier kerngebieden: beleid, scholing, interactievaardigheden en de fysieke omgeving. Het project profiteert van internationale samenwerking tussen Nederland, Noorwegen en België, wat zorgt voor unieke expertise-uitwisseling en duurzame netwerkvorming.
Vier werkpakketten
- Inhoud definiëren: Door middel van literatuuronderzoek identificeren we de actieve ingrediënten voor effectieve beweegstimulering. We raadplegen internationale experts en voeren co-creatie sessies met stakeholders om de tool zo praktisch mogelijk te maken.
- Prototype ontwikkelen: We testen de tool in 2 gemeenten, 2 kinderopvanglocaties en 2 scholen in de regio’s Haaglanden en Eindhoven. Deze pilotfase stelt ons in staat om de tool te verfijnen op basis van praktijkervaringen.
- Verspreiding en implementatie: Via een adviesraad, webinars en publicaties in zowel onderzoeks- als vakliteratuur zorgen we voor brede disseminatie van de resultaten en de tool zelf.
- Projectmanagement: Dr. Dave Van Kann coördineert het project met internationale meetings en reguliere online overleggen om de samenwerking tussen alle partners te waarborgen.
Aantal partner hogescholen
0
Aantal werkveldpartners
0
Resultaten
De ontwikkelde tool biedt een veelzijdig instrument dat gebruikt kan worden voor screening, bewustwording, het ondernemen van actie, monitoring en mogelijk zelfs toetsing van beweegstimulering. Stakeholders ontvangen daarnaast concrete resources om geïdentificeerde verbeterpunten effectief aan te pakken.
Het project streeft naar een structurele verbetering van beweegstimulering in kinderopvang en onderwijs door professionals en toezichthouders concrete handvatten te bieden. Dit draagt bij aan de gezonde ontwikkeling van jonge kinderen en bevordert tegelijkertijd internationale kennisuitwisseling en netwerkvorming. We verwachten minimaal één wetenschappelijke publicatie over het proces van identificeren van belangrijke items voor gezond 24-uurs beweeggedrag. Daarnaast zullen de resultaten worden gepubliceerd in vakliteratuur zoals Kindopvang Totaal en BuitenSpelen en Bewegen, om zo de praktijk direct te bereiken. Het project sluit naadloos aan bij de landelijke kennisagenda ‘van jongs af aan vaardig in beweging’ en draagt bij aan de Europese onderzoek- en innovatieagenda van Horizon Europe 2025-2027.
Belangrijkste partners
Betrokken vanuit Lectoraat Move to Be
M. (Mark) Janssen
Mark Janssen is (gym)docent, bewegingswetenschapper én gepromoveerd in Industrial Design. Deze unieke combinatie stelt hem in staat om sport en bewegen, praktijkgericht ontwerp en onderwijs op een vernieuwende manier te integreren. Wat hem energie geeft, is de verbinding tussen al die werelden!
Mark ondersteunt scholen in het stimuleren van meer beweging bij kinderen. Hij geeft lessen in Outdoor Adventure Education en werkt als designer mee in verschillende ontwerpteams. Als generalist voelt hij zich thuis op het snijvlak van disciplines. Daar ontstaan volgens hem de beste ideeën en oplossingen.
Hij vertaalt complexe vraagstukken naar simpele, praktische toepassingen die bewegen bevorderen. Daarbij heeft hij speciale aandacht voor de kracht van de natuur, groepsdynamiek en ervaringsgericht leren.
Binnen het lectoraat werkt Mark graag samen met collega’s en externe partners die net zo nieuwsgierig zijn als hij. Samen ontwikkelen ze vernieuwende en verrassende manieren om mensen in beweging te krijgen.
J. (Jasper) de Graef
Tijdens zijn opleiding aan de ALO ontwikkelde Jasper een sterke passie voor het bewegen van het jonge kind. Na het behalen van zijn master is hij gestart bij Fontys Sport en Bewegen en het lectoraat. Toen de mogelijkheid zich voordeed om te promoveren binnen het project Actief Fundament, hoefde hij niet lang na te denken.
Onderzoek doen naar meer en beter bewegen bij jonge kinderen sluit perfect aan bij zijn ambities. Jasper zet zich graag in om de praktijk te ondersteunen bij het implementeren van deze inzichten. In dit project combineren zij verschillende onderzoeksmethoden, zoals beweegmeters, vragenlijsten, observaties en interviews. Ook vragen zij de mening van kinderen.
Vooral dat laatste is vernieuwend en essentieel: kinderen een stem geven in hun eigen beweeggedrag.
Vragen over dit project?
Samen met onze docenten, onderzoekers en partners bouwen we aan een samenleving waarin bewegen vanzelfsprekend is. Heb je een vraag over dit project, een praktijkuitdaging of zie je kansen voor samenwerking? We nodigen je van harte uit om contact met ons op te nemen.
