Terugblik editie 2022
Maandag 10 oktober is de drieëntwintigste Avond van Wetenschap & Maatschappij gehouden. Ter gelegenheid van Leiden European City of Science 2022 vond de Avond dit jaar plaats in de Pieterskerk. Er zijn twee prijzen uitgereikt: de Irispenning voor excellente wetenschapscommunicatie en de Huibregtsenprijs voor een wetenschappelijk onderzoeksproject met een bijzondere maatschappelijke meerwaarde. Wetenschap en maatschappij gaan met elkaar in gesprek aan de hand van prikkelende stellingen, die door vooraanstaande tafelwetenschappers worden gepresenteerd. De minister van OCW trad op als gastheer. De traditionele Erelezing is gehouden door hoogleraar Beatrice de Graaf. De W&M-rede is uitgesproken door astronoom Heino Falcke.
Lectoren Steven Vos (actieve leefstijl) en Dave van Kann (leren bewegen) schoven aan tafel
Tijdens de avond van W&M zijn 25 geselecteerde “tafelwetenschappers” aanwezig die ieder aan een tafel vanuit de meest uiteenlopende vakgebieden stellingen en vragen formuleren waarover de genodigden vervolgens met elkaar in gesprek gaan.
Onze lectoren Steven Vos en Dave van Kann waren deze editie aanwezig. Zij gingen dieper in op het thema ‘een leven lang bewegen’ en startten relevante discussies over dit onderwerp. Zo was de stelling van Steven: “Een leven lang bewegen is een utopie wanneer we niet zorgen dat we vanaf jongs af aan een goede basis voor bewegen leggen en in iedere levensfase ondersteuning bieden.”
Een leven lang bewegen
Een leven lang bewegen … een droombeeld voor ieder die met plezier fysiek actief door het leven springt, een doembeeld voor ieder die het angstzweet voelt uitbreken bij woorden als bewegingsonderwijs of sport.
En toch …. er zijn kasten vol boeken geschreven over de gevaren van een fysieke inactieve leefstijl voor de gezondheid en de kosten voor de gezondheidszorg. Kinderen worden steeds minder fit, volwassenen zitten de hele dag online te vergaderen en te stressen achter hun computerscherm en het aantal chronische aandoeningen bij ouderen neemt toe.
En hoewel meer en beter bewegen hierop deels een antwoord kan bieden, is dit voor een grote groep mensen in onze samenleving moeilijk te realiseren. Ze hebben mogelijk als kind onvoldoende kansen gekregen om hun beweegvaardigheid te ontwikkelen, hebben slechte ervaringen in de gymles waardoor beweegplezier een onbekend begrip is, of gaan gebukt onder de gevolgen van een beweegonvriendelijke leefomgeving. En als de mogelijkheden er wél zijn, dan lijken de kwalijke gevolgen van onvoldoende bewegen zo ver weg te liggen dat het urgentiebesef om er iets aan te doen gering of zelfs afwezig is. Het probleem is eenvoudig uit te leggen, de oplossing lijkt minder makkelijk op ieders netvlies te krijgen.
En toch … waar aanvankelijk believers met vuur in de overtuigingsmodus gingen en probeerden het belang van een actieve leefstijl op de agenda te krijgen, is dit belang inmiddels breed geland. De recente coronapandemie heeft bovendien pijnlijk duidelijk gemaakt dat we niet alleen te kampen hebben met fysiek inactieve generaties, maar dat er bovendien een enorme kloof is in de samenleving. Beleidsmakers pakken uit met akkoorden, en financierders en topteams formuleren missies en doelstellingen om het probleem aan te pakken voor de volgende generaties. We hebben te maken met zogenaamde “wicked-problems” die een “systeemaanpak” vragen waarbij er nood is aan “transitiedenken”.
En toch … het blijft dweilen met de kraan open. Om iedereen een eerlijke kans te geven op een leven lang bewegen, moeten we de kloof tussen droom en daad verkleinen. Dit moet door zowel bottom-up vanuit de wijken met kinderen, jongeren, volwassenen en professionals aan de slag te gaan met kleine veranderingen en door top-down voorwaarden en kaders te creëren om de eigen schaduw, en domeinen, disciplines en paradigma’s te overstijgen.
Jong geleerd is oud gedaan en één ding is zeker: als we geen stevig fundament leggen op jonge leeftijd, staat een leven lang bewegen op los zand.
