Onderzoeksresultaten en een praktisch stappenplan

Helaas kennen we allemaal de troosteloze aanblik van die heel goed bedoelde, maar nauwelijks gebruikte beweegtuin. Ondanks deze ervaringen blijven de verzoeken of inwoners initiatieven voor een beweegtuin of fitnessvoorziening voor ouderen in de openbare ruimte bij gemeenten binnenkomen. De vraag waar gemeenten echter mee blijven zitten is, wat werkt? Of zoals verwoordt door een gemeenteambtenaar: ‘het is waardevol is als ik weet wat dan die succesfactoren zijn, want die nemen we mee in nieuwe initiatieven’. Onderzoekers van het lectoraat Move to Be onderzochten met studenten van Fontys Sport en Bewegen, vier beweegvoorzieningen voor ouderen in de openbare ruimte in de twee Noord Limburgse gemeenten. In interviews ontdekten we hoe de plekken tot stand zijn gekomen. Met observaties, walk along interviews en een ansichtkaarten onderzoek is het gebruik in kaart gebracht.

Gebruiken ouderen de beweegvoorzieningen?

Van de vier onderzochte beweegvoorzieningen, is slechts een locatie waar ouderen ook daadwerkelijk samen gebruik maken van de beweegtoestellen. Op deze locatie wordt wekelijks een beweegactiviteit georganiseerd waar ouderen samen bewegen onder begeleiding van een trainer. De ouderen die naar deze beweegactiviteit komen, geven allemaal aan door de komst van de beweegtuin meer te zijn gaan bewegen. ‘Buiten in de frisse lucht is het lekker bewegen’ en ‘de tijd is zo om, het is heel gezellig’. Zij noemen gezondheid, conditie en plezier als heel belangrijke redenen om mee te doen aan deze beweegactiviteit.

In een andere beweegvoorzieningen zien we wel ouderen komen, maar maken ze geen gebruik van de beweegtoestellen. Ze wandelen door het parkje of komen er met kleinkinderen om te spelen. Een andere beweegvoorziening, initieel geplaatst op verzoek van een groep ouderen, wordt op dit moment niet meer door ouderen gebruikt. De vaakst genoemde reden om de beweegtuin of beweegtoestellen niet te gebruiken is een andere voorkeur voor bewegen, zoals wandelen of fietsen. En ook leeftijd wordt vaak genoemd als belemmering. ‘Ik beweeg al genoeg’, of ‘ik wandel elke dag’. En ‘ik zie me daar als 73 jarige niet hangen’ hoorden we als reden.

Weten wat werkt en wat niet?

‘Hoe kunnen we leren uit de beweegplekken voor ouderen die we al gerealiseerd hebben over wat er nodig is? Hoe voorkomen we dat we zomaar ergens iets neerzetten wat vervolgens niet gebruikt wordt?’ geeft een beleidsadviseur aan. Een betrokken programmaregisseur beschrijft de behoefte aan voorwaarden en/of minimale eisen en inzicht in succes- en faalfactoren. Een sportconsulent sluit aan met de wens voor een ‘goed ingeregelde programmering zodat we succesvolle beweegplekken ontwikkelen’.

Er is veel kennis beschikbaar, maar het lokaal samen toepassen van die kennis blijft voor veel professionals een uitdaging. De vraag, ‘hoe ga ik er nu concreet mee aan de slag’ is een vaak gehoorde.

Stappenplan beweegvoorzieningen voor ouderen in de openbare ruimte

De inzichten uit het onderzoek in Venray en Venlo zijn vertaald naar het ‘Stappenplan beweegvoorzieningen voor ouderen in de openbare ruimte’. Het stappenplan is geschikt voor professionals die aan de slag willen met bewegen voor ouderen in de openbare ruimte en bevat 8 praktische stappen, van voorbeschouwing tot evaluatie. Professionals vanuit verschillende organisaties; sportconsulent, beweegcoach, beheerders van speelvoorzieningen, gebiedscoördinator, stadsdeelmanager, initiatiefnemers, leefbaarheidsmedewerker woningcorporatie, fysiotherapeut, bewonersondersteuner, directeur van sports2play, medewerker onderwijsorganisatie, buurtcoach en opbouwwerker welzijnswerk, coördinator van een woongroep en coach dagbesteding ouderen delen tevens hun praktijkervaring in dit stappenplan met u.