Actief Fundament, fundamenteel beter

Van jongs af aan goed en voldoende bewegen als basis voor een leven lang bewegen

Bewegingsarmoede en aanverwante (gezondheids-gerelateerde) aandoeningen vormen een grote uitdaging in de samenleving. Terwijl veel aandoeningen zich pas relatief laat manifesteren (tijdens volwassenheid), wordt de basis hiervoor gelegd tijdens de jonge kinderjaren. Precies in deze vroege levensfase wordt goed en voldoende bewegen nog als bijvangst beschouwd. Er is weinig specifieke aandacht en ruimte hiervoor binnen de voorschoolse periode en in de kleuterjaren in het basisonderwijs. Oftewel, een goede basis cq. actief fundament ontbreekt, waarmee oneerbiedig gesteld kan worden dat het ‘dweilen met de kraan open is’. Zowel professionals in de kinderopvang (<4 jaar) en in het (kleuter)onderwijs staan zeer welwillend tegenover het faciliteren van meer en beter bewegen voor kinderen, maar ervaren diverse barrières om dit ook goed te kunnen realiseren in de praktijk. Zo ervaren zij bijvoorbeeld handelingsverlegenheid, verschillen in systemen (o.a. wet- en regelgeving) tussen kinderopvang en basisonderwijs die transitie van ene naar andere setting bemoeilijken en een niet-stimulerende fysieke omgeving. De opkomst van Integrale Kindcentra (IKC), die zich richten op de levensfase 0-12 jaar, biedt hierin veel mogelijkheden voor verbetering. Dit projectvoorstel richt zich op het ontwikkelen van passende aanpak op IKC gericht op beweegstimulering en motorische ontwikkeling voor kinderen van 2-7 jaar met als doel beweeggedrag, motorische vaardigheden en sociaal-emotioneel welbevinden van kinderen te verbeteren. In dit longitudinale, quasi-experimenteel onderzoek wordt middels een ontwerpgerichte benadering een passende aanpak gerealiseerd waarin de bestaande barrières structureel worden geslecht. Het project vindt plaats in 3 regio’s in Nederland (Zuid-Limburg, Eindhoven, Amsterdam). In elke regio nemen 3 IKC deel als interventiegroep (totaal 9) en 9 IKC fungeren als controleconditie. Het project wordt vormgegeven vanuit de disciplines sport & bewegen, pedagogiek en gezondheidsbevordering en wordt ondersteund door diverse branche- en belangenorganisaties (zoals BMK, PPinK, BOinK, KVLO) en bestaande landelijke initiatieven (Gezonde School/Gezonde Kinderopvang).

Team ‘Actief Fundament, fundamenteel beter’

Dave van Kann is vanuit lectoraat Move to Be betrokken bij dit project als kartrekker in de regio Eindhoven en Zuid-Limburg. Jeroen Bovens is de verbinder op dit onderzoeksproject. Ook sluit Teun Remmers aan als onderzoeker en Jasper de Graef start als promovendus op dit onderzoeksproject. 

Dave van Kann is lector ‘leren bewegen’ binnen het lectoraat Move to Be, opleidingscoördinator van de Master Sport- en Bewegingsonderwijs en docent in de bachelor ALO bij Fontys Sport en Bewegen. Daarnaast is hij verbonden aan de Universiteit Maastricht, vakgroep Gezondheidsbevordering.

Dave richt zich op (interventie-)onderzoek naar beweeggedrag van kinderen, de rol die de (school)omgeving hierin speelt en hoe deze omgeving en breder context optimaal kan worden ingericht om bewegen te stimuleren. Hij is projectleider van verschillende onderzoeken naar beweegstimulering, zowel binnen als buiten de muren van de school, zoals KEIGAAF, SALTO studie en Bewegend Curriculum.

Jeroen Bovens is bruggenbouwer bij Fontys en vanuit die rol ook betrokken bij dit onderzoeksproject.

Teun Remmers is docent-onderzoeker bij Fontys Sport en Bewegen en geeft les binnen de bacheloropleiding LO en de Master Sport- en Bewegingsonderwijs. Hij promoveerde als Epidemioloog en Gezondheidswetenschapper aan de Universiteit Maastricht (2017) met een proefschrift over beweegpatronen van kinderen, met daarin speciale aandacht voor het objectief meten van beweeg- en verplaatsingspatronen met behulp van accelerometrie en GPS. Daarvoor studeerde hij in 2011 af als docent LO bij Fontys. In het onderzoeksteam van het lectoraat doet Teun onderzoek naar de rol van het bewegingsonderwijs en de schoolomgeving in het stimuleren van fysieke activiteit.

Jasper de Graef

Jasper de Graef is docent-onderzoeker bij Fontys en promovendus op dit project. Hij volgde het eerste jaar (2011) van de ALO nog in Tilburg. Hij verhuisde daarna mee naar de ALO in Eindhoven die hij in 2015 afrondde. Na een aantal jaar te hebben gewerkt in het Primair Onderwijs startte hij in 2019 aan de Master Sport- en Bewegingsonderwijs, bij Fontys Sporthogeschool, die hij in 2021 Cum Laude afrondde. Zijn Masterthesis ging over welke factoren van invloed zijn op de motorische vaardigheid van het jonge kind. Als onderzoeker binnen het lectoraat is hij vooral bezig met onderzoeksprojecten gericht op bewegen in het Primair Onderwijs.